“Carnaval is veel meer dan alleen een feestje. Het is een manier om je persoonlijkheid te laten zien en een aanvulling op je eigen identiteit,” vertelt Richard Kofi, tentoonstellingsmaker bij het Afrika Museum in Berg en Dal. Hij geeft een rondleiding door de expositie Carnaval Wereldwijd, die hij samen met de conservator en een heel team van het museum opzette. Kleurrijke kostuums, gigantische poppen en veel verschillende soorten carnavalsuitingen komen je tegemoet in de tentoonstelling.
“Van lokale verhalen tot aan tradities in de rest van de wereld, dat zetten we hier neer,” gaat Richard verder. Hij loopt naar een deel van de expositie dat in de vorm van een huisje is gemaakt. “Hier zie je bijvoorbeeld het carnaval van William van Fier uit Groesbeek. Hij is de eigenaar van het Groesbeekse café Ut Huuske en had als eerste het idee om ook een Prinses Carnaval en vrouwelijke Raad van Elf uit te roepen. Dat werd eerst niet getolereerd, totdat er landelijke bekendheid voor kwam. Daarom is het bijzonder om hem hier ook te laten zien,” zegt Richard.
Lokaal talent
Voor de tentoonstellingsmaker is het betrekken van de lokale cultuur van groot belang. Zo vond hij ook de lokale carnavalsfanaat Niels Vernooy bereid om zijn miniatuur-carnavalswagens te exposeren. “Hij maakt ieder jaar de mooiste carnavalswagens uit de optocht in Groesbeek na,” aldus Richard. “Dat vonden we zo bijzonder dat we hem hebben gevraagd zijn kunstwerken tentoon te stellen.”
Identiteit tonen
Een stukje verderop is een interview met de chief Shaka Zulu van het carnaval in New Orleans te zien. “In New Orleans is carnaval een manier om hun identiteit te laten zien en de controle over het leven terug te pakken. Ze claimen hiermee hun territorium. Ze laten zien waar ze voor staan door het rollenspel tijdens carnaval. Zo voegen ze urgentie en waarde toe aan de identiteit van de gemeenschap.” Door de hele expositie komt het laten zien van identiteit terug en veelal zie je Afrikaanse invloeden verwerkt in kostuums en de manieren waarop de kleding is ontworpen. “De diverse laagjes in de jurken zijn typisch Afrikaans en komen in verschillende culturen weer terug,” aldus Richard. “In Trinidad laten mensen met carnaval ook heel duidelijk hun identiteit zien door verkleed te gaan als blauwe duivels. Dat verwijst naar de tijd dat er slavernij was en ze onderdrukt werden. Nu maken ze een lange neus naar de onderdrukkers door zo carnaval te vieren.”
Tentoonstellingsopzet
De expositie is opgedeeld in verschillende onderdelen: van de algemene geschiedenis over carnaval, naar kostuums en optochten, tot aan nieuwe vormen van carnaval en terug naar de realiteit. “We hebben heel veel geluk gehad met de stukken die we in bruikleen hebben van verschillende musea. Zo hebben we veel kostuums mogen lenen en hebben we ook één stuk gekocht in New Orleans. Dat was zo mooi en waardevol voor het hele museum, dat we het hebben aangekocht en er na de tentoonstelling onderzoek naar gaan doen,” gaat Richard verder.
Wereldwijde carnavalstradities
Aan het einde van de tentoonstelling is een pop op de brandstapel te zien die een traditie van het Keulse en Bossche carnaval uitbeeldt. Hier wordt ieder jaar aan het einde van het carnaval een pop verbrand, die staat voor alle zonden die met carnaval zijn begaan. De tentoonstelling Carnaval Wereldwijd laat op een mooie manier zien wat de betekenis achter carnaval is en hoe er in verschillende culturen wereldwijd met het feest wordt omgegaan. De prachtige kostuums, ruim opgezette tentoonstelling en mooie afwisseling tussen de kostuums, bijpassende fotografie en video’s maakt deze expositie erg de moeite waard om te bezoeken.
Carnaval Wereldwiijd is nog tot en met zondag 26 maart te bezoeken in het Afrika Museum.
Foto’s: Edwin Smits
