Het station van Antwerpen ligt nog maar een paar honderd meter achter me, als de gigantische posters in billboards mijn aandacht al grijpen. De blik van Rubens’ dochter Clara Serena Rubens houdt me even vast, voor ik de winkelstraat Meir op loop. Opgaand in de massa van grote winkelketens, de geur van wafels en de chocolaterieën. Maar de ogen van Rubens’ dochter laten me niet meer los en maken me nieuwsgierig naar de nieuwe expositie die de poster aankondigde.
De Vlaamse schilder Peter Paul Rubens (1577-1640) is teruggekeerd naar zijn thuisbasis: Antwerpen. In het Rubenshuis, dat niet zover van de Meir vandaan ligt, is een exclusieve tentoonstelling te zien van hem: Rubens Privé. De meester portretteert zijn familie. Van 28 maart t/m 28 juni 2015 is een uitgebreide collectie familieportretten van zijn hand te bewonderen in de expositie.
Een onbenullige kwestie
Volgens Ben van Beneden, curator en directeur van het Rubenshuis, vond Rubens het schilderen van portretten ‘een wat onbenullige kwestie’, want hij beeldde ‘slechts’ af wat hij zag. Toch maakte de schilder zeker vijftig (inclusief zelfportretten) familieportretten in zijn leven. De schilderijen zijn van over de hele wereld naar Antwerpen gekomen, om weer in het huis waar ze oorspronkelijk hingen en zijn geschilderd tijdelijk terug te keren.
Originele locatie
Dat maakt deze tentoonstelling ook zo bijzonder. De originele werken op de originele plek. “De bezoekers krijgen echt de ervaring dat ze door het huis lopen en niet door een museum”, vertelt de coördinator van de tentoonstelling, Martine Maris. “Ze krijgen een boekje met de beschrijvingen van de schilderijen erin mee en er staan geen grote teksten op de muren zoals in een museum. Dat maakt het een echte ervaring.”
Het huis is donker en de schilderijen zijn verlicht en komen daardoor extra naar voren. Dat maakt het geheel intiem. Op verschillende portretten in de ruimte prikken de indringende ogen van Helena Fourment, zijn tweede echtgenote, dwars door je heen. Veel van de familieleden op Rubens’ portretten kijken met een bepaalde blik. Is het juist dromerig? Of eigenlijk een beetje leeg? De vrouwen laten veel te raden over. Waar dachten ze aan toen Rubens hen schilderde? Een fascinerende collectie portretten die je doet nadenken. Je wilt ze het liefst leren kennen, die nette, mooie dames , kinderen en heren op de portretten.
Stadswandeling
Niet alleen het Rubenshuis barst van de historie. Een wandeling door de Vlaamse stad, brengt me bij bekende en minder bekende plekken waarop Rubens zijn stempel drukte. Zoals de enorme werken die in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal hangen. Achter in de kathedraal hangt een drieluik dat hij in opdracht van burgemeester Rockox maakte, voor een andere kerk: De Kruisoprichting (1609-1610).
Italiaanse invloeden
Hij schilderde dit werk nadat hij terugkeerde uit Italië en Rubens was duidelijk geïnspireerd door de Italiaanse meesters. Grote, naakte en gespierde mannen en dieren die in beweging lijken te zijn, beeldde hij af. Een fenomeen dat nog niet eerder zo was geschilderd in de Nederlanden. Ook de diagonale compositie van de mensen in het werk en de lichtval op de figuren nam hij over uit Italië. De hele kathedraal is een bron van schilderingen van Rubens en is zeer de moeite waard om doorheen te lopen.
Bijtanken
Een eindje achter de kathedraal ligt een klein pleintje: het Hendrik Conscienceplein. Ook daaraan staat een prachtige kerk. En wat me ook bij bleef ,was het schattige straatje dat langs het plein loopt. De lunchtentjes zoals Simply Emily of Lojola die aan deze straat liggen, zien er knus uit. En ze bieden een fijne zit plek voor de vermoeide toerist of fan van koffie en lekker eten. Een goede plek om even op adem te komen van al die intense blikken, grote naakten en fijne portretten. Vlei je dan hier neer en mocht je nog energie overhebben: ik oefen altijd graag nog een andere culturele activiteit uit in Antwerpen: winkelen..
