Een kwestie kun je het intussen wel noemen. De wijziging van de amnestiewet. Bijna een maand geleden werd deze wijziging in de wet aangenomen in De Nationale Assemblee in Suriname. Tegelijkertijd loopt nog steeds de rechtszaak tegen de verdachten van de 8 decembermoorden. Op 11 mei wordt bekend of de rechtszaak nog doorgaat of dat de amnestiewet het wint van de andere wetten waaraan die wordt getoetst.
Nadat bekend was geworden dat er een wijziging in de amnestiewet zou komen, kwamen de reacties los. Op 10 april organiseerden tegenstanders een stille tocht door het centrum van Paramaribo. Duizenden mensen kwamen daarop af. Maar mensen op straat reageren heel verschillend op de amnestie-kwestie. De één vindt dat het nu maar eens afgelopen moet zijn met die voortslepende kwestie en vindt dat de amnestiewet dat kan doen. De ander wil gerechtigheid en veroordelingen voor de verdachten. Dat zijn vaak de nabestaanden van de 15 vermoorde mannen in 1982. Weer een ander zegt, hoe kun je nu iemand amnestie geven, als diegene nog niet een schuldig of onschuldig verklaard is.
Amnestie
Amnestie houdt in dat de straf die je eigenlijk opgelegd hebt gekregen, niet meer hoeft uit te zitten of hoeft uit te voeren. Je straf wordt kwijtgescholden als het ware. Nu bestond er al een amnestiewet die ervoor had gezorgd dat er vanaf 1985 amnestie gold, maar nu begint deze periode al op 1 april 1980. Dus vallen ook de decembermoorden onder de amnestieregeling.
Rechtszaak Boxel
De rechtszaak op 13 april in Boxel zou eigenlijk moeten gaan over de 8 decembermoorden en de auditeur-militair ( vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie) zou zijn vonnis uitspreken. De krijgsraad (rechters van de militaire rechtbank) zou die uitspraak aanhoren en over een aantal weken haar eigen oordeel vellen over de 8 decembermoorden.
Maar door die wijziging in de wet, ging eigenlijk de hele rechtszaak over deze wet. Is de wet niet in strijd met de grondwet? Met anders wetten in Suriname? Met internationale verdragen? Ja, inderdaad daarmee is het in strijd. Daarom pleitte de auditeur-militair ervoor dat de rechtszaak werd geschorst totdat er is getoetst of de amnestiewet niet in strijd is met internationale verdragen.
Het enige probleem is alleen dat degenen die kunnen toetsen of de amnestie wetswijzing in strijd met de internationale verdragen, de mensen van het Constitutionele Hof zijn. En laat dat er nog net niet zijn in Suriname. Er zijn wel eens wat plannen geweest om zo’n Hof op te zetten, maar tot nog toe is het nog niemand echt gelukt. Dat komt voor president Bouterse goed uit, want zolang het Hof er niet is, kunnen de wetten ook niet getoetst worden aan internationale verdragen.
In de rechtszaak kwamen na de auditeur-militair de advocaten van de verdachten aan het woord. Onder andere de advocaat van Bouterse pleitte voor het niet-ontvankelijk verklaren van het Openbaar Ministerie. Dit houdt in dat de advocaten vinden dat de verdachten niet berecht mogen worden. Ze beroepen zich op de amnestiewet. Die zegt namelijk dat alle misdaden na 1980 niet bestraft worden.
Dat is de crux van de hele kwestie. De amnestiewet staat als een blok tussen de rechtszaak en de rechtsstaat in. Door deze wet raakt het land verdeeld, zijn mensen bang dat hun rechtsstaat niet langer meer blijft bestaan. Als één persoon zomaar wetten kan maken en aanpassen, dan komt dat de rechtsstaat niet ten goede.
11 mei komt er dus een vervolg op de kwestie amnestie, het zal erom spannen of de rechtszaak doorgaat.
